Khi đời cho bạn một quả chanh...
Không còn gì tuyệt vời hơn khi nghe được những lời động viên này sau khi nhận tin xấu, trải qua một sự kiện không may, hoặc chỉ đơn giản là một ngày tồi tệ:
"Khi cuộc đời đưa cho bạn một quả chanh, hãy vắt nước chanh."
Nghe tệ chẳng kém những câu cửa miệng mọi người hay dùng để động viên.
“Thôi bỏ qua đi”. “Đừng buồn nữa, hãy vui lên”. “Trong cái rủi có cái may”.
“Còn nhiều người bất hạnh hơn mà”.
Mặc dù thường được dùng để an ủi hoặc lấy tinh thần, câu ngạn ngữ về quả chanh thường tạo ra hiệu ứng ngược và khiến bạn còn cảm thấy nản lòng hơn. Vậy giờ chúng ta hãy thử phân tích thật kỹ câu nói này, và đánh giá mọi thứ về nó thông qua một góc nhìn hữu ích hơn xem sao?
Phân tích “Khi đời cho bạn một quả chanh”
Về cơ bản, ý ẩn dụ của câu nói khá rõ ràng:
Khi cuộc đời đưa cho bạn một quả chanh (một điều gì đó bất ngờ hoặc không may), hãy làm nước chanh (làm điều tốt nhất trong khả năng).
(Hơi đi lạc đề một chút, cơ mà người ta trước đây có uẩn ức gì với các trái chanh à?
Chanh không chỉ vô hại, mà còn đầy lợi ích nữa! Cốt chanh bổ sung vị chua chua cho vô vàn các món ăn bún-miến-phở. Uống một ly nước chanh vào mỗi buổi sáng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, khoa học đã ghi nhận từ lâu.
Vậy tại sao chanh lại là ẩn dụ cho các tình huống đáng sợ và xui xẻo chứ?!)
Dù sao thì, chúng ta ở đây để nói về cụm từ, không phải để mỉa mai những quả chanh thực sự. Và về phần biểu đạt ẩn dụ, một quả chanh là một điều bạn không mong đợi và có lẽ là không mong muốn.
Cái quan trọng ở đây là kỳ vọng. Nếu bạn mong đợi điều gì đó (chẳng hạn như một thứ ngọt ngào) và cuộc đời lại đưa cho bạn một thứ hoàn toàn khác (như một thứ chua chát), bạn có thể cảm thấy hơi bất bình.
Đối mặt với những kỳ vọng đó chính là đầu việc cần làm khi cuộc đời đưa cho bạn một quả chanh. Khi bạn cần, muốn hoặc mong đợi một thứ gì đó, mà cuộc đời lại đưa cho bạn một thứ khác.
Vấn đề với việc vắt nước chanh
Khi hiểu được hình ảnh ẩn dụ rồi, thì ý nghĩa của cả câu nói trở nên rất đơn giản:
Nếu ngày của bạn không diễn ra như bạn hy vọng, thì cũng không sao.
Hãy thích nghi, thể hiện lòng biết ơn, và tiếp tục với những gì bạn có.
Tinh thần rất tốt đẹp. Hầu hết những người nói cho bạn về công việc kinh doanh nước chanh này thường là có ý tốt, mong muốn bạn lạc quan hơn trong nghịch cảnh.
Vấn đề là suy nghĩ này có thể khiến bạn cảm thấy như bạn đã sai từ đầu khi cảm thấy khó chịu với tình hình hiện tại của mình. Đó là lý do tại sao lời khuyên này đang tiệm cận rất gần tới ranh giới của “toxic positivity” - tích cực độc hại.
Tất nhiên, nước chanh tươi ngon vào ngày nóng nực là một món giải khát thần kỳ. Nhưng đâu phải mọi tình huống tồi tệ đều có thể vuợt qua được bằng tư duy tích cực và một chút nước chanh? Tại sao chúng ta không thử cách khác để vượt qua?
5 phương pháp nên thử khi đời không ngừng cho bạn chanh
Một trong những điều thường bị hiểu sai nhất về tinh thần lạc quan là khi đau khổ, chỉ cần cố cười tươi là hạnh phúc sẽ quay trở lại.
Tư duy tích cực lành mạnh thường có nghĩa là thích nghi với các trở ngại thay vì chỉ chấp nhận chúng. Sự chuyển đổi nhẹ nhàng, từ tốn nhưng thường mang lại cảm hứng này có thể thay đổi cuộc đời bạn.
Đời nhiều điều bất định lắm, nên là không thiếu chanh cho bạn đâu. Bên cạnh việc làm nước chanh, hãy thử đọc & áp dụng một trong các phương pháp sau xem có cái nào phù hợp nhất với bạn không nhé.
1. Ngẫm xem quả chanh có thực sự là quả chanh không 🧐
Nghe cứ triết học thế nào ấy nhỉ?
Nói đơn giản hơn thì, giả sử cuộc đời đưa cho bạn một điều bạn không mong đợi. Ví dụ, bạn sắp đi gặp bạn để cùng nhau ăn tối, nhưng trời bắt đầu mưa xối xả.
Trước khi nhảy vào làm nước chanh từ tình huống này, hãy thử nhìn xa hơn để xem liệu đây có phải là một vấn đề thực sự không. Đôi khi những quả chanh mà cuộc đời đưa bạn, thực tế lại là những cơ hội tuyệt vời, chỉ cần một chút thay đổi để tỏa sáng. Không có gì chua chát ở đây cả.
Bạn không mong đợi mưa, và điều này có thể khiến bạn cảm thấy bất ngờ.
Nhưng mưa có phải là điều tồi tệ trong trường hợp này?
Tất nhiên, bạn cần lái xe cẩn thận hơn, và chắc là phải thay chiếc sơmi trắng, nhưng nó không cần phải thay đổi kế hoạch của bạn khi đến nơi. Bạn vẫn có thể gặp gỡ bạn bè, dùng bữa tối, và giờ đây còn thêm sự ấm cúng khi cùng ngồi ngắm mưa qua cửa sổ.
Cuộc sống không chỉ có nắng. Và không phải quả chanh nào cũng chua.
Khi một thứ không trùng khớp hoàn toàn với kỳ vọng của bạn, điều đó có thể khiến bạn chùn bước. Nhưng đôi khi, một vài phút để lấy lại sự tập trung và thực sự đánh giá lại vấn đề có lẽ là đủ để cân bằng lại mình và tìm ra niềm vui trong từng khoảnh khắc.
2. Bỏ quả chanh lại và chạy 🏃🏻♂️
Vậy khi cuộc đời đưa bạn những quả chanh-chua-thật thì sao?
Điều gì xảy ra nếu, ví dụ, có ai đó la mắng bạn giữa lúc tắc đường, hoặc khi đơn Shopee của bạn đã ngâm ở kho suốt cả tuần?
Làm thế nào để có một tư duy tích cực lành mạnh trong những tình huống như vậy?
Dưới đây là một trong những câu nói truyền cảm hứng mà mình chưa bao giờ ngờ tới:
"Nghe này: Khi cuộc đời đưa bạn những quả chanh, chỉ cần nói, '*** ** những quả chanh!' và bỏ đi."
Chúng ta đều có thiên hướng tiêu cực. Khi ở gần điều gì đó có khả năng gây nguy hiểm, chúng ta cảm thấy cần phải tập trung vào nó. Nhưng điều đó không có nghĩa chúng ta phải tương tác với nó.
Đôi khi, tất cả chúng ta cần là một hơi thở sâu và buông bỏ.
Kỹ thuật này là một trong những thứ mà cá nhân mình vẫn đang cố gắng áp dụng. Mình vẫn hay lo lắng mỗi khi bị những người lạ không tử tế la mắng chửi rủa trước mặt chỉ vì vài bức xúc hay mâu thuẫn nhỏ nào đó. Nhưng tin tốt là, mình không cần phải vắt nước chanh từ những quả chanh đó. Việc cần làm là đi ra xa, bởi vì cuối cùng thì, đó là những quả chanh của họ, không phải của mình.
Và bạn cũng có thể làm vậy.
Nếu một người tràn đầy tức giận và thiếu lòng thương xót đến nỗi họ cần phải công kích bạn, thì việc giải quyết hoặc làm dịu tình hình không thuộc về bạn nữa rồi.
Điều tốt nhất bạn có thể làm cho bản thân, trong trường hợp đó, là để những quả chanh đó ở nguyên vị trí của chúng, cho họ tự vắt lấy.
3. Bắt đời lấy Lại quả chanh (bằng bạo lực nếu cần) 💪
Mình muốn dẫn dắt phần ba bằng một câu quote khác. Câu quote dưới đây là lí do chính mà mình bắt tay viết bài này, và là một trong những câu truyền cảm hứng mà mình yêu thích nhất trong các games mình từng chơi:
"Khi cuộc đời đưa bạn những quả chanh, đừng làm nước chanh. Hãy bắt cuộc đời lấy lại những quả chanh! Nổi khùng lên! Ta không muốn những quả chanh rẻ rách của ngươi, ta phải làm gì với chúng cơ chứ? Yêu cầu được gặp quản lý của cuộc đời! Khiến cuộc đời phải hối hận ngày mà nó nghĩ nó có thể đưa quả chanh cho Cave Johnson! Ngươi không biết ta là ai ư?
Ta là người sẽ đốt nhà ngươi… bằng những quả chanh! Ta sẽ cho các kỹ sư sáng chế ra những quả chanh dễ bắt cháy, để rồi đốt nhà ngươi!"
– Cave Johnson, trong trò chơi Portal 2
Bài “diễn thuyết” này có thể hơi ngớ ngẩn và nặng về khoa học viễn tưởng kỳ quái. Nhưng ở phần cốt lõi của những gì Cave Johnson đang nói có một điểm quan trọng: khi cuộc đời trao cho bạn những quả chanh, bạn không phải lúc nào cũng có trách nhiệm chấp nhận chúng một cách thụ động.
Đôi khi bạn cần hành động. Và bỏ chạy như cách hai, đôi khi là chưa đủ.
Khi cuộc đời đưa bạn những quả chanh dưới dạng công việc mà bạn không đủ khả năng, gánh nặng không nên thuộc về bạn, hoặc bất cứ điều gì không hợp với tình hình của bạn, bạn có quyền từ chối.
Hãy coi đây là một hình thức bảo vệ bản thân. Luôn luôn tin vào chính mình và bảo vệ quyền lợi của bạn. Thay vì từ bỏ và chấp nhận tình hình, hãy thể hiện lòng tự tin của bạn để đẩy những quả chanh đó trở lại và yêu cầu điều bạn mong muốn ban đầu.
Khiến cuộc đời phải hối hận ngày mà nó nghĩ nó có thể đưa quả chanh cho *tên bạn ở đây*.
4. Say sưa chút cùng tí muối và shot tequila
Đôi khi khi cuộc đời đưa cho bạn những quả chanh, nó trao cho bạn những quả chanh mà bạn thực sự không muốn, bạn không thể bỏ đi, và bạn không thể trả lại người gửi.
Ở tình thế này, thay vì làm nước chanh, chúng ta hãy làm một ly tequila mát rười rượi. Nếu bạn chưa biết, tequila là một loại rượu chưng cất với độ cồn cao truyền thống của Mexico. Cách uống đặc trưng của nó là với muối và chanh theo trình tự lick – sip – suck (liếm muối, uống tequila, mút lát chanh).
Vậy điều này có khá giống với việc làm nước chanh không? Đúng.
Vậy mình có nói dối bạn chuyện "đừng làm nước chanh" không? Có chút, vậy thôi.
Okay, nghe này, nhưng mình có lý do.
Nếu bạn đã thử mọi cách khác, làm nước chanh có thể là một lựa chọn tốt. Nhưng hãy nhớ, chúng ta đang đối mặt với sự đổ vỡ của kỳ vọng. Vậy liệu có điều gì đặc biệt xảy ra, nếu bạn đáp trả lại một cách đầy bất ngờ và không tưởng?
Khi chiếc xe của bạn không khởi động, bạn có thể gọi taxi (nước chanh) hoặc thử đi làm bằng xe đạp (tequila).
Siêu thị hết sạch nguyên liệu bạn cần? Bạn có thể tìm một nguyên liệu thay thế (nước chanh) hoặc làm một món mới với công thức mới hoàn toàn (tequila).
Không thể tập thể dục vì chấn thương? Đừng chỉ tập trung vào "mặt tích cực" (nước chanh) hãy dùng thời gian rảnh rỗi sắp tới để học một kỹ năng hoặc bắt đầu một sở thích mới, như sáng chế quả chanh dễ bắt cháy chẳng hạn (tequila).
Không phải tất cả tình huống không may đều đòi hỏi mức độ phấn đấu này. Nhưng khi cuộc đời đưa cho bạn những quả chanh, và bạn có tư duy lạc quan như thế này, bạn có thể bắt đầu nhận ra sự vĩ đại trong mọi thứ xung quanh. Vì vậy, hãy dám đi xa hơn, mơ lớn và biến ước mơ đó thành hiện thực.
5. Tìm đến người bạn giỏi nấu phở của mình
Sẽ dễ hơn để đối mặt với khó khăn khi xung quanh chúng ta là những nguồn năng lượng tích cực.
Khi bước chân vào khoảng tối, chắc chắn là chúng ta sẽ không thể thấy đâu là hướng đi ra ánh sáng. Lúc đó, ta bỗng như tự hỏi: "Ờ, cuộc đời này là đám đông mắc kẹt trong cuộc chiến giữa những vấn đề và rắc rối, không biết tới bao giờ mới xong?"
Vào thời điểm đó, nếu xung quanh ta đầy ắp những người với tinh thần tích cực, họ sẽ có thể:
- Kéo ta lên từ đáy vực, dù cho có tối tăm thế nào
- Chỉ cho ta thấy những tia sáng dù nhỏ nhoi nhất, mà nếu chỉ có một mình ta sẽ dễ dàng bỏ lỡ
– Cho ta thêm sức mạnh để thoát khỏi bóng tối
- Nhắc nhở ta nhớ về những thứ tốt đẹp còn đang chờ đợi
Tất cả mọi vấn đề đều giống như thanh đồng xu, có hai mặt. Trong mặt trái có mặt phải, trong mặt phải có mặt trái. Như đầu bài viết có nhắc đến, mình không khuyến khích tư duy tích cực độc hại (toxic positivity), khi luôn cố chỉ nhìn vào mặt lạc quan, mà quên đi mặt tiêu cực. Nhưng những người có khả năng tìm ánh sáng ẩn sau đám mây tối sẽ là những người bạn không nên để lỡ khi cần một chút động viên.
Vậy nên hãy mang quả chanh của mình tới những người bạn giỏi nấu phở nhé.
Họ chắc chắn sẽ biết nên làm gì để giúp bạn.
Ném chanh đi, đời ơi! 🫴
Khi cuộc đời đưa bạn những quả chanh từ cái cây chanh dường như luôn trong mùa của nó, một sự chuyển đổi tích cực nhỏ bé trong thái độ của bạn là đủ để làm nên điều kỳ diệu. Với nó, bạn sẽ không bao giờ bị mắc kẹt với chỉ một lựa chọn. Hãy sống cuộc đời theo cách của bạn và hãy là chính bạn. Hãy tỏ lòng tử tế với chính bạn bằng cách đọc tình huống và vượt qua nó theo cách phù hợp nhất cho bạn.
Có thể là một trong năm cách mình đưa ra, có thể là trộn lẫn giữa cả năm, hoặc có thể là một cách hoàn toàn mới của bạn (nghe này, mình không nghĩ quả chanh bắt cháy là một ý quá tồi đâu. Cứ thử xem sao 💪)
Đôi khi một quả chanh là một tình huống bất ngờ mà không hề tồi tệ chút nào. Nó thật đẹp và vừa đủ chua, như chính vẻ đẹp tự nhiên của nó. Vắt nó và bạn đã làm loãng đi vẻ đẹp tự nhiên ấy.
Lúc khác, một quả chanh mang đến sự khó khăn thực sự. Khi điều đó xảy ra, đừng hạn chế bản thân bằng việc tự nói với mình "đối phó với nó thôi." Thay vào đó, hãy chinh phục nó. Lần tới khi cuộc đời tung cho bạn những quả chanh, chanh vàng, hoặc bất kỳ loại trái cây cam quýt nào mà nó cho là hợp (đúng, thậm chí cả quả quất khiêm tốn), bạn đã có một dàn dụng cụ để thích nghi, điều chỉnh và tạo ra cơ hội mới, ngọt ngào hơn cho chính mình.
Vậy là xong bài. Giờ mình đi làm bát phở bò tái vắt thêm tí cốt chanh mọng nước đây.
Bài viết này thuộc thử thách viết 7 ngày của hội cựu học sinh Writing On The Net
#WOTNalumni